Boşanmış kadının yeniden evlenebilmesi için 300 gün bekleme şartı ayrımcılık sayıldı

Nurcan Bayraktar'a karşı Türkiye davasındaki kararda, bu uygulamanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni ihlal ettiği belirtildi.

AİHM’in oy birliğiyle aldığı kararda, uygulamanın sözleşmenin özel hayata saygı hakkını düzenleyen 8. Maddesi ile ayrımcılığı yasaklayan 14. Maddesini ihlal ettiği görüşüne varıldı.

Türkiye’de yasalar kadınların eski eşlerinden farklı biriyle evlenmek için boşanmalarının kesinleşmesinden sonra asgari 300 gün beklemelerini şart koşuyor.

Türkiye’de yasalar kadınların eski eşlerinden farklı biriyle evlenmek için boşanmalarının kesinleşmesinden sonra asgari 300 gün beklemelerini şart koşuyor.

İddet süresi (bekleme süresi) olarak da adlandırılan bu süreyi beklemek istemeyen kadınların hamile olmadıklarını tıbbi testlerle ispatlamaları gerekiyor.

Türk Medeni Kanunu’nun 132. Maddesinde iddet süresinin çerçevesi şöyle çiziliyor:

• Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.
• Doğurmakla süre biter.
• Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.

AİHM 300 günlük bekleme süresinin ve bu sürenin kısılması için hamile olunmadığının ispatı amacıyla tıbbi belge talep edilmesinin haklı görülemeyeceğine, dolayısıyla davacının özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verdi.

Mahkeme ayrıca, bu uygulamanın doğrudan bir cinsiyet ayrımcılığı anlamanıa geldiğini ve doğacak çocuğun babasının kim olduğu üzerindeki belirsizliği önlemek amacıyla alınan bir tedbir olduğu savının bu ayrımcılığı haklı gösteremeyeceğine hükmetti.

Davacının cinsiyeti nedeniyle gördüğü muamelenin gerekli olmadığı ve hiçbir gerekçeyle haklı gösterilemeyeceği ifade edildi.

Ayrıca "soy kütüğünde karışıklık olmasını" önlemek gibi bir amacın, yani biyolojik babanın kim olduğunu tespit etme niyetinin, modern toplumda yeri olmadığı belirtildi.

AİHM’in ön kararının ardından tarafların nihai bir karar alınmasını talep etmek için üç ay süreleri bulunuyor.

Avukat Feyza Hazar kendi internet sitesinde yayınladığı makalede boşanan bir kadının başkasıyla evlenmeden önce beklemesi gereken sürenin Türk Medeni Kanununda iddet (bekleme) müddeti olarak tanımlandığını belirterek ancak iddet müddeti'nin kesin bir süreolmadığına dikkati çekti. Boşanan ve iddet müddeti içinde evlenmek isteyen kadın, iddet (bekleme) müddeti kaldırma davası açarak iddet müddeti içinde evlenebilir.

İddet Müddeti Nedir?

Boşanma gerçekleştikten sonra kadının başkasıyla evlenmeden önce beklemesi gereken süreye iddet müddeti (bekleme süresi) denir. İddet (bekleme) müddeti aynı zamanda boşanma sonrası bekleme süresi olarak da adlandırılmaktadır.

Tarafların boşandıktan sonra tekrar evlenebilme süreleri cinsiyete göre farklılık gösterir. Boşandıktan sonra erkek hemen evlenebilirken, kadın için kanunda iddet müddeti (bekleme süresi, iddet süresi) öngörülmüştür. Kadının boşanma sonrasında tekrar evlenebilmesi için kanunla getirilen bu iddet müddeti, boşanmış kadının olası bir hamileliği durumunda doğacak çocuğun soybağının (nesebinin) karışmamasını amaçlamaktadır.

Boşanma Sonrası İddet Süresi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Boşanma sonrası kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken iddet süresi boşanma kararının kesinleşme tarihinden itibaren 300 gün (10 ay) dür. Bu 300 günlük bekleme süresinin başlangıcı evliliğin sona erme tarihidir. Evliliğin “sonra erme” tarihi ibaresi iddet (bekleme) müddeti için önem arz etmektedir. Çünkü mahkemenin boşanmaya ilişkin vermiş olduğu kararla beraber evlilik sona ermez. Evlilik, boşanma kararının kesinleşmesi ile sona erer. Boşanma kararının kesinleşmesi için belirli prosedürler gerekir. Öncelikle hakim, duruşma esnasında boşanmaya ilişkin karar verir. Sonrasında gerekçeli kararı yazar ve taraflara tebliğ eder. Taraflar bu boşanma kararına itiraz etmedikleri takdirde boşanma kararı kesinleşmiş olur. Bunun sonucunda kadın için 300 gün sürecek olan iddet müddeti, gerekçeli kararın kesinleşmesi ile başlamış olur.

Kadının İddet Müddetinde Hamile Kalması Ve Doğum Yapması

Boşanmadan sonra kadın 300 günlük iddet müddeti içinde doğum yaparsa, kadının boşanmış olduğu kocası kanunen çocuğun babası kabul edilir. Bu sebeple çocuğun nüfus kaydına kadının boşanmış olduğu kocasının adı yazılır.

İddet müddeti içinde kadın başka birinden hamile kalmış ise, yeniden evlenmeden önce iddet müddetinin bitmesini beklemek zorundadır. Çünkü kadın, iddet (bekleme) müddeti kaldırma davası açtığı takdirde mahkeme, kadından hamile olmadığına dair bir resmi sağlık raporu isteyecektir. Bunun sonucunda mahkeme hamile olan kadına iddet müddeti kaldırma kararı vermeyecektir. Kadın iddet müddeti içinde çocuk doğurduğu takdirde çocuğun babası kanunen kadının boşandığı kocası olacaktır. Eğer çocuğun babası eski koca değilse bu durumda kadının yapması gereken; öncelikle çocuğu eski kocanın nüfusuna kaydettirmek ve sonrasında babalık davası yahut soybağının reddi davası açmak olacaktır.

Kira uyuşmazlığında arabuluculuk dönemi başladı

İddet müddeti kadının doğum yapmasıyla birlikte sona ermektedir. Kadının önceki evliliğinden hamile olmadığının anlaşılması halinde yahut boşanan eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri halinde mahkeme iddet müddetini kaldırabilir. Fakat iddet müddeti içinde evlenmek isteyen kadının evlenebilmek için her durumda iddet (bekleme) müddeti kaldırma davası açması gerekir.

İddet (Bekleme) Müddeti Dava Açarak Kaldırılabilir Mi?

Kadın için iddet müddeti kesin değildir. İddet müddeti içinde evlenmek isteyen kadın, iddet (bekleme) müddeti kaldırma davası açarak iddet müddetini kaldırabilir. Ancak bunun için gerekli şartları sağlaması gerekir. Kadın, iddet müddeti kaldırma davası açtıktan sonra mahkeme tarafından bir hastaneye gönderilir. Kadının hastaneden alınan resmi sağlık raporu, hastane tarafından mahkeme dosyasına gönderilir. Rapor, kadının hamile olmadığını kanıtlar nitelikteyse iddet müddeti mahkeme tarafından kaldırılır. İddet müddeti mahkemece kaldırıldığı takdirde kadın, 300 günlük bekleme süresi içinde yeniden evlenebilir. Şunu da belirtmek gerekir ki; kadının iddet müddeti içinde evlenebilmesi için sadece hamile olmadığını kanıtlayan resmi sağlık raporu yeterli değildir. Mutlaka mahkeme tarafından verilmiş bir iddet müddeti kaldırma kararı olmalıdır.

İddet Müddeti Kaldırma Davası Nasıl Açılır?

İddet (bekleme) müddeti kaldırma davası, kadının iddet müddeti kaldırma talepli dilekçeyi mahkemeye vermesiyle açılır. Bekleme müddetinin kaldırılması davasında davalı yoktur. Bu sebeple dava çekişmesiz ve hasımsız olarak açılmalıdır.

İddet Müddeti Kaldırma Davası Ne Kadar Zamanda Sonuçlanır?

İddet müddeti kaldırma davası süreci çeşitli hukuki faktörlere göre değişmektedir. Bu süreci hızlı bir şekilde sonuçlandırmak için aile ve boşanma hukukunda tecrübe sahibi bir avukattan yardım alınması gerekir. İddet (bekleme) müddeti kaldırma davası avukat eşliğinde ortalama 15 günlük bir sürede sonuçlanır. Mahkemeden iddet müddetinin kaldırılmasına yönelik karar çıktığı takdirde; kadının kararın kesinleşmesini beklemeden gerekçeli kararla evlenmesi mümkündür.

İddet Müddeti Kaldırma Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?

İddet (bekleme) müddeti kaldırma davasında görevli mahkeme aile mahkemesidir. Ancak aile mahkemesi bulunmayan ilçelerde görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir. İddet (bekleme)müddeti kaldırma davasında yetkili mahkeme kadının yerleşim yeri mahkemesidir.

Kadının İddet Müddeti İçerisinde Boşandığı Eşiyle Yeniden Evlenmesi Mümkün Müdür?

Kadının, iddet müddeti içerisinde boşandığı eşiyle yeniden evlenmesi mümkündür. Ancak bunun için iddet (bekleme) müddeti kaldırma davası açması gerekir.

Çalışmalarını Bursa’da aile ve boşanma hukuku alanında yoğunlaştıran avukat Feyza HAZAR; iddet müddeti kaldırma davasında avukatlık hizmeti vermektedir.

Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Hazar Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.

KAZETE HABER MERKEZİ/BBC TÜRKÇE)