AKP'nin istihdam adı altında Meclis'ten geçirmek istediği torba yasa TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. 10 Kasım'da İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifinin 22 maddeden oluşan birinci bölümü kabul edilmişti. Yasalaşan teklife göre, Kovid-19 salgını sebebiyle açık ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlülerin izinli sayılmalarına ilişkin süre 31 Ocak 2021 tarihine uzatılıyor. Salgının sürmesi durumunda Kovid-19 izin süresinin en fazla 31 Temmuz 2021'e kadar uzatılabilmesi öngörülüyor. Derneklerin yapması gereken genel kurulların ertelenmesine ilişkin madde kapsamında, İçişleri Bakanına tanınan yetki, üçer aylık sürelerle üç defa olmak üzere uzatılıyor. Teklifle, vergi borçları yapılandırılarak 18 taksitle ödenebilecek.
Kabul edilen maddelerden bazıları şöyle:
- Kanuna göre Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, KDV, MTV, ÖTV, tüm idari para cezaları, KYK borçları, Hazine alacaklarını kapsayan vergi borçları yapılandırılacak.
- Çiftçilerin Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçları ile orman köylülerinin kullandığı krediler de yapılandırılabilecek.
- Gelir Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle ayrı bir iş yeri açmaksızın ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine, alet kullanmaksızın oturdukları evlerde imal ettikleri malları internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanların bu faaliyetleri muaflık kapsamına alınacak.
- Katma Değer Vergisi Kanunu'nda değişikliğe gidilerek, dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin teslim süresi 31 Aralık 2025'e kadar uzatılıyor.
- Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimleri, bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetlerinde uygulanan KDV istisnasının süresi 31 Aralık 2023'e kadar uzatılacak.
- Umumi hizmet alanları, yol, otopark, yaya bölgesi gibi yerler ile kamu ve özel mülkiyete tabi arsa ve arazilerde (yapı ve binalar hariç) yapılacak elektronik haberleşme istasyonlarının kurulumuna mahsus 15 metreden yüksek kule ve direkler ile bunlara ait zorunlu altyapı unsurları için 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarına işlenmesi ve ruhsatlanması şartı aranacak. Ruhsat başvurularında, yatay ve dikey görünüşü içeren kroki ile statik ve elektrik projeleri dışında herhangi bir proje veya belge istenmeyecek. Ruhsat başvurusuna, malik ya da tasarruf sahibi ile işletmeci arasında yapılan kiralamaya veya kullanıma ilişkin belge eklenecek.
- Kamu ve özel mülkiyete tabi arsa ve arazilerde 15 metreden yüksek olmayan kule ve direkler ile yapı ve binalardaki kule ve direkler için ruhsat yerine izin belgesi kavramı getiriliyor. Binalarda kurulacak kule ve direklere izin verilirken 10 metreden yüksek olmama şartı aranacak.
- Ruhsat ve yapı kullanma izin belgesi başvurularında, ruhsat harcı ve yapı kullanma izin harcı alınacak. Yapılan izin başvurularında ise ruhsat harcı ve yapı kullanma izin harcı tutarı toplamı kadar izin belgesi bedeli alınacak.
- Elektronik haberleşme istasyonları için kamu kurum veya kuruluşları tarafından yer kullandırılması halinde; sözleşme uyarınca tahsil edilecek yıllık yer kullanım bedeli, büyükşehir belediyelerinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının yer seçim belgesi için belirlediği ücretin 5 katını, diğer yerlerde 3 katını geçemeyecek. Bu hükme aykırı yapılan sözleşmeler geçersiz sayılacak.
- 2 Temmuz 2004 ile 1 Ekim 2009 arasında yapılan kule ve direkler için herhangi bir ödeme yapılmadan kazanılmış hakların korunması da öngörülüyor. Bu tarih aralığının dışında yapılan kule ve direkler ise istenen şartları yerine getirmek zorunda kalacak.
- 1 Ocak 2021 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülen konaklama vergisinin yürürlük tarihi, 1 Ocak 2022 tarihine erteleniyor.
- Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumunun, üniversitelerle birlikte kullandığı hastane ve tesislerde işlenen disipline aykırı fiillere ilişkin başhekim işlem yapabilecek.
- Turizm tesisleri yapılmak üzere adlarına kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatırımcılar ve işletmecilerden; 1 Nisan 2020 ile 30 Haziran 2020 arasındaki dönemde tahsil edilmesi gereken kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri ve hasılat payları ile Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm tesislerinin yatırımcıları ve işletmecilerinden aynı dönemde tahsil edilmesi gereken ecrimisillerin ödeme süreleri 6 ay erteleniyor. Ödeme süreleri de başvuru şartı aranmaksızın bir yıl ertelenecek. Bu alacaklar, ertelenen süre sonuna kadar herhangi bir zam veya faiz uygulanmadan tahsil edilecek. Bu döneme ilişkin tahsil edilen bedeller iade edilmeyecek.
- Türkiye İş Kurumu yönetim kurulu başkan, üyeler ve kurum personeli, kamusal görev ve hizmetleri yerine getirirken işledikleri suçlar nedeniyle doğrudan ceza soruşturması ve kovuşturmasına tabi tutulmamalarına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun'a tabi olacak.
- Kovid-19 salgını sebebiyle açık ceza infaz kurumlarında bulunanlarla kapalı ceza infaz kurumunda olup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlülerin, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlülerin izinli sayılmalarına ilişkin süre 31 Ocak 2021 tarihine uzatılıyor. Salgının devam etmesi halinde bu süre, Sağlık Bakanlığının önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında 2 ayı geçmemek üzere 7 kez uzatılabilecek. Böylelikle salgının sürmesi durumunda Kovid-19 izin süresinin en fazla 31 Temmuz 2021'e kadar uzatılabilmesi öngörülüyor.
- Derneklerin yapması gereken genel kurulların ertelenmesine ilişkin madde kapsamında, İçişleri Bakanına tanınan yetki, salgınla mücadele ve insanların bir araya gelmesini gerektiren etkinliklerin yapılmasının oluşturduğu risk durumu göz önünde bulundurularak üçer aylık sürelerle üç defa olmak üzere uzatılıyor.
- Anayasa Mahkemesi kararıyla basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanların fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmalarına ilişkin doğan hukuki boşluğu gidermek amacıyla düzenleme yapılıyor.
- Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, SGK'ye kayıt ve tescilleri yapıldığı halde 31 Ağustos 2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu tarihten önceki sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödememeleri halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulacak. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek.
- Olağanüstü hal kapsamında kabul edilen kanunlarda yer alan ilave tedbirlere karşı hakkında önlem uygulanan kişi, kanuni temsilcisi ya da mirasçıları tarafından, tedbiri uygulayan veya bununla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde başvuracak. Kamu kurum ve kuruluşları, başvuru üzerine yapacağı inceleme sonucuna göre en geç 6 ay içinde başvurunun reddine veya tedbirin kaldırılmasına karar verecek. Başvuruların incelenmesi ve sonuçlandırılması için kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde komisyon kurulabilecek. Kamu kurum ve kuruluşları bu madde kapsamında yapılacak başvuruların sonuçlandırılması için her türlü bilgi ve belgeyi ilgililerden talep edebilecek.
- Soruşturmanın gizliliğine ve devlet sırlarına ilişkin ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla kurum ve kuruluşlar ile yargı mercileri, başvuru kapsamında ihtiyaç duyulan her türlü bilgi ve belgeyi gecikmeksizin başvuru yapılan kamu kurum ve kuruluşlarına göndermek veya yerinde incelenmesine imkan sağlamak zorunda olacak. Bu madde kapsamındaki çalışmalarda kamu kurum ve kuruluşlarınca görevlendirilenler, görevlerini yerine getirdikleri sırada edindikleri kamuya, ilgililere ve üçüncü kişilere ait gizlilik taşıyan bilgileri, kişisel verileri, ticari sırları ve bunlara ait belgeleri, bu konuda kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamayacak, kendilerinin veya üçüncü kişilerin yararına kullanamayacak. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarından sonra da devam edecek. Kamu kurum ve kuruluşlarının kararlarına karşı Hakimler ve Savcılar Kurulunca belirlenecek Ankara idare mahkemelerinde iptal davası açılabilecek. Bu madde uyarınca yetkili olmayan kamu kurum ve kuruluşuna yapılan başvurular yetkili olduğu değerlendirilen kamu kurum ve kuruluşuna gönderilecek ve durum başvurana bildirilecek. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek ihtilafları gidermeye Cumhurbaşkanlığı yetkili olacak.
- Dün geçirilen maddelerle kayıtdışı çalıştıran işveren ödüllendirilmiş, işçi ise haklarından feragat ettirilmişti. Patronlar yasaya aykırı şekilde kayıt dışı işçi çalıştırdığını kabul ederse idari para cezası uygulanmayacak, işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere sigorta primi tahakkuk ettirilmeyecek, ilgili mevzuatta yer alan ortalama ve toplam sigortalı sayısı hesabında dikkate alınmayacak. İşsizlik ödeneğinden yararlandırılan çalışanların, işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içinde işe girmeleri ve 12 ay süreyle kesintisiz hizmet akdine tabi olarak çalışmaları halinde ise işsizlik ödeneğinden yararlandıkları süre için hesaplanacak uzun vadeli sigorta primleri, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak. (Özge Elif Kızıl/AA)
