21 Nisan doğumlu Kraliçe Elizabeth II (1926-2022), (boğa burcu) erişilebilir hayatı her zaman ilgimi çekmiş ve yönetim taktikleri itibariyle takip etmiştim. Çok saygı duyduğum, bu güçlü kadına, Allah’tan rahmet dilerim. 

Neredeyse hemen her dersimde, Kraliçe ve yetki ilişkilendirmesinde şu konuşma geçer. Bu vesile ile okuyucularla paylaşmak istedim. 

“öğrenci : İngiltere kraliçesi , semboliktir. Ben: Hayır hangi göstergelere dayanıyorsun?. Temsil eden sözcüğünü neden kullanılmıyorsun. Sembolik sözcüğünü önemli karar alıcı değil anlamında kullanıyorsan, o zaman yanılıyorsun, demektir…” gibi sorgulamalar bir yerde durduğunda,  öğrencinin kafasının karıştığını görmek her zaman beni de şaşırtmıştır. Aslında algı yönetimi benzeri nasıl her yerde “kamu yararı belirsiz bir kavramdır”, diyerek yanılgı sürdürülebilirliği oluşturuluyorsa bu konu da kanaatimce benzerdir. 

Kraliçe II. Elizabeth ve Kraliçe I. Elizabeth (Korsan Kraliçe , 1558- 1603),  tarih yazan kadınlar olarak övgüyü hak etmişlerdir. Kraliçe II. Elizabeth ölümünden birkaç gün önce hükümetin kurulması prosedürünü işletmiş, sonra sanırım, önemli bir görevi daha tamamlama huzuruyla hayata veda etmiştir. Birleşik Krallık rutinine devam etmektedir. Halk yeni kralı alkışlamaya başlamıştır. 

Kraliçe hastaneye kaldırıldı bilgisi kamuoyuyla paylaşıldığında, hemen birkaç “British” arkadaşıma mesaj attığımda birbiriyle tanışıklığı olmayan bu kişilerden şu şekilde benzer yorumlar gelince hiç şaşırmadım. 
“Kraliçemiz Majesteleri ile ilgili endişeniz için teşekkür ederiz. O, 96 yaşında, bu ileri yaşta bir sağlık sorunu olması beklenebilir ama o gerçekten hala formda ve bu sorunun üstesinden gelecek” . Umarım .. dedim nedense huzursuzlukla yaklaşanı hissetmiştim.

Kraliçenin biyografisi üzerine çekimi yapılan BBC belgesellerinde sosyo-kültürel faaliyetleri kadar, Büyük Britanya Parlamentosunda (Westminster) neler konuşulduğunu takip ettiğini,  akşamüstü önüne bilginin konulduğunu ve titiz yönetsel çalışmalar yaptığını, ilgili kişileri çağırarak dinlediğini, izlemiştim. Günün getirdiği koşullarda ileri teknolojiyle ama öteden beri, Osmanlı padişahlarının Divan-ı Hümayun toplantılarını kafesli pencere arkasından izlemesi benzeri sıkı bir idari takipte olduğunu bilmekteyiz. 
Siz, sembolik diye adlandırdığınız bir kişinin titizlikle adım, adım yönetsel gelişmeleri takip ettiği ve desteklediği ya da gerekirse hoşnutsuzluğunu dile getirdiğini bile bile nasıl “sembolik” diyebilirsiniz? Arkasından da İngiltere ile Arjantin arasındaki 1982 yılındaki Falkland Savaşı'nda o dönemin başbakanını desteklediğini, günümüze doğru en yeni Avrupa Birliğinden ayrılmaya yol açan “Kraliçe Elizabeth İngiltere’yi AB’den çıkaracak Brexit tasarısını onayladı” haberlerinde etkin rolünü göre göre..?. İskoçya’nın da İngiltere’den ayrılacağım zannedip de, “ayrılamaması” (2021) seçim sonucuna çok şaşırdıkları açıkça belli, televizyonlardan gördüğümüz şaşkın ifadeli yüzleri,  yine değerlendirilmesi gereken ayrı önemli bir konudur. 

Tabiki de yazılı olmayan anayasa diye öğretide yer alan ancak suya yazılmamış ve tarihten gelen biriktirilmiş bilgileri takip eden bir disiplinin yönettiği devlet sisteminde, ortadaki erişilebilir kanıtlar içinde kuşkusuz anlamlandırma yapılabilir.  Kraliçenin sembolik olduğuna inanmış gibi görünebilirsiniz de,  neden “çok inanmış gibi” davrandığınızı sorgulamanız yerinde olacaktır. Ayrıca “uzun yaşa” diplomatik ifadesini neden ısrarla Türkçe ’de daha farklı bir anlam taşıyan  “çok yaşa” olarak kullandığınızı değerlendirmek istemiyorum. 

  • Prof.Dr. Zerrin TOPRAK- DEÜ- İİBF Kamu Yönetimi Bölümü 

  • e mail: [email protected]